Ds Edo Laseur schrijft voor de regionale kranten regelmatig een column.
Onderstaande editie is eind mei gepubliceerd in De Stier, de Cuijkse krant.
Knipoog van Boven
Toevallig of niet…
Wat is toeval eigenlijk? In het dagelijks leven spreken we soms over ‘toevallige’ ontmoetingen. Zoiets kan een onverwachte ontmoeting met een oud-klasgenoot zijn. Of het kopen van een lot, waarop de hoofdprijs valt. Met toeval bedoelen we door ons niet-voorziene gebeurtenissen in de tijd, waarin we nu leven. En de tijd geeft grenzen aan, die de eeuwigheid op den duur weer stilaan uitwist. Deze ‘gaten in de tijd’ worden omschreven als ‘toevalstreffers’. Volgens sommige mensen is alles in het leven toeval. Ook het ontstaan ervan. Bij een vorm van ongeluk wordt dikwijls gesproken over ‘op de verkeerde plaats en tijd’ zijn.
Toeval is een term, die we in het dagelijks leven geregeld gebruiken. Het is een poging om de ongrijpbare kant van het leven onder woorden te brengen. Toeval geeft uitdrukking aan dat wat ons leven overstijgt. Het geeft gezicht aan wat groter is dan wijzelf. Het roept verwondering op en niet zelden ook ontzag. We willen vat op het onverwachte en het onvoorspelbare wat ons treffen kan. Ons brein probeert erin mee te komen. Onze bovenkamer heeft iets van een flipperkast. Er wordt geschakeld tussen associëren, onthouden, begrijpen, bedenken, combineren en wat dies meer zij. Nee, we willen niets aan het toeval overlaten.
Andere mensen…
Andere mensen daarentegen gaan juist uit van het tegendeel. De ene mens spreekt daarbij over ‘het lot’. Een ander over ‘het universum’. En weer anderen over ‘God of Allah’. Met ervaringsverhalen, die tussen de regels door vertellen over hoe dingen in het leven vaak op voor ons verborgen wijze toegaan.
Er is een ontspannen benadering, die de factoren ‘tijd en toeval’ níet in één frame probeert te ontvangen. In de bijbel staat deze levenswijsheid bij Prediker (9:11): ‘Er is me nog iets anders opgevallen in het leven. Iedereen is afhankelijk van wat er toevallig gebeurt.’ Hij legt dit uit aan de hand van wat voorbeelden. Je kunt gezegend zijn met nog zoveel inzicht, maar succes is daarmee niet gegarandeerd. Je kunt nog zo snel zijn als atleet maar als iemand je onverwacht voor de voeten loopt, lig je eruit. Prediker heeft geen moeite om te erkennen dat leven bij tijden uiterst (on)aangenaam kan zijn. Met eenzelfde uitkomst voor allen.
Toeval is dat wat iemand toevalt. Zoals de titel die, toen ik deze column begon, zeker ook weer niet helemaal toevallig is: Knipoog van Boven…
Edo Laseur, predikant van de Protestantse gemeente Uden/Veghel/Cuijk
